Από το 2009, η Ελλάδα βιώνει μια μακροχρόνια κοινωνικοοικονομική κρίση που είχε ουσιαστικές συνέπειες στην υγεία και την ψυχική υγεία του πληθυσμού. Η ανεργία, η οικονομική δυσπραγία και η απώλεια εισοδήματος αποτελούν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του κοινωνικοοικονομικού τοπίου. Κατά συνέπεια, έχει παρατηρηθεί σημαντική μείωση της υγείας και της ψυχικής υγείας. Ταυτόχρονα, το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης και το σύστημα ψυχικής υγείας είναι ανίκανο να αντιμετωπίσει τις αναδυόμενες ανάγκες. Ως εκ τούτου, απαιτείται επειγόντως μια πολύπλευρη και συντονισμένη προσπάθεια για τον μετριασμό των επιπτώσεων της ύφεσης στην ψυχική υγεία.
Κοινωνικοοικονομική κατάσταση
Το 2009 η Ελλάδα εισήλθε σε μια περίοδο διαρκούς ύφεσης και λιτότητας με ευρείες κοινωνικοοικονομικές, δημογραφικές και πολιτικές επιπτώσεις. Αυτό οδήγησε σε απότομες αυξήσεις των ποσοστών ανεργίας, επισφαλή εργασιακά καθεστώτα, ραγδαίες αυξήσεις του επιπέδου της φτώχειας, δραματική αύξηση του αριθμού των ανασφάλιστων πολιτών, σημαντική απώλεια εισοδήματος, διευρυμένη εισοδηματική ανισότητα, όξυνση του δημογραφικού προβλήματος, διατάραξη της κοινωνικής συνοχής, πολιτική αστάθεια, και μεταναστευτικά και προσφυγικά ζητήματα.
Ειδικότερα, τα ποσοστά ανεργίας εκτοξεύθηκαν από 7,8% το 2008 σε 24,9% το 2015 και 23,1% τον Δεκέμβριο του 2016.
Το δημογραφικό πρόβλημα οφείλεται στα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων, προκαλώντας αρνητική φυσική αλλαγή πληθυσμού, σε συνδυασμό με την αυξημένη μετανάστευση.
Σύστημα υγείας
Στον απόηχο της οικονομικής ύφεσης, το εθνικό σύστημα υγείας βρισκόταν ήδη σε κατάσταση κρίσης. Ωστόσο, η ύφεση την έχει φέρει κοντά στην κατάρρευση. Περιορισμός των δημόσιων δαπανών για την υγεία, έλλειψη επαγγελματιών υγείας, μειώσεις στους μισθούς τους, περικοπές συντάξεων, μειώσεις στις προμήθειες ιατρικών προμηθειών, γρήγορες μεταρρυθμίσεις στους τομείς της φαρμακευτικής και κοινωνικής ασφάλισης και ανεπαρκείς υπηρεσίες πρωτοβάθμιας περίθαλψης έχουν καταγραφεί. Ταυτόχρονα, συγκλίνουσες ενδείξεις υποστηρίζουν μια αξιοσημείωτη αύξηση των ανεκπλήρωτων αναγκών υγείας.
Ψυχική υγεία
Τα αυξανόμενα στοιχεία τεκμηριώνουν ότι η κοινωνικοοικονομική κρίση έχει επιφέρει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του ελληνικού πληθυσμού και έχει προκαλέσει σημαντική ψυχική δυσφορία. Ταυτόχρονα, διάφοροι παράγοντες που σχετίζονται με την οικονομική κρίση – π.χ. η ανεργία, η μείωση των εισοδημάτων, η οικονομική στέρηση, τα χρέη, η μείωση της κοινωνικής οικονομικής θέσης και οι κοινωνικές ανισότητες – συνδέονται στενά με τα αναδυόμενα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Όσον αφορά τους παράγοντες κινδύνου για μείζονα κατάθλιψη και την αυτοκτονία, τόσο η ανεργία όσο και η οικονομική δυσπραγία βρέθηκαν να ασκούν στατιστικά σημαντική και ανεξάρτητη επίδραση στον επιπολασμό και των δύο μορφών. Είναι ενδιαφέρον ότι η επίδραση της ανεργίας και των δυσκολιών στην αυτοκτονικότητα διατηρήθηκε, ακόμη και μετά τον έλεγχο για την επίδραση της μείζονος κατάθλιψης.
Επομένως, η αυτοκτονία δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο από την παρουσία ψυχικών διαταραχών. Μάλλον, ορισμένες αυτοκτονίες μπορούν να αποδοθούν σε κοινωνικά αίτια.
